อ.เจษฎ์ เผยถึง โควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร ต้องกังวลกับอะไรบ้าง
อ.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ เผยผ่านเพจเฟซบุ๊กถึง ไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์ XE คืออะไร และเราต้องกังวลกับมันมั้ย?.
วันนี้ 7 เม.ย. 65 อ.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ได้โพสต์ผ่านเพจ อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ถึงเรื่อง "ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร และเราต้องกังวลกับมันมั้ย?"
สองสามวัน มีกระแสรายงานข่าวเกี่ยวกัน การตรวจพบเชื้อไวรัสโควิดลูกผสม ชื่อว่า XE เอ็กซ์อี ในประเทศไทยเรา และกลายเป็นข่าวแตกตื่นกันระดับหนึ่ง ... คำถามคือ เราต้องกังวลกับมันหรือไม่?
คำตอบคือ ยังครับ ! ยังไม่มีอะไรต้องกังวลเกี่ยวกับเจ้า XE นี้ และมันก็ไม่ได้เป็นสายพันธุ์ใหม่เอี่ยมอะไรนะ เคยมีการตรวจพบในต่างประเทศมาซักพักแล้ว
- เราเคยอธิบายกันเกี่ยวกัย เชื้อไวรัสสายพันธุ์ลูกผสม (hybrid varient) มาแล้ว ตอนที่มีข่าวเรื่อง Deltacron เดลตาครอน ว่าเป็นผลจากกระบวนการ recombination รีคอมบิเนชั่น (การรวมตัวใหม่) ของสายพันธุ์ไวรัส 2 สายพันธุ์ ในร่างกายของคนที่บังเอิญติดเชื้อทั้งสองสายพันธุ์นั้นพร้อมๆ กัน แล้วเชื้อเริ่มจำลองตัวเองเพิ่มจำนวนขึ้น (แต่ผสมรวมตัวกันผิดพลาด)
- ซึ่งที่ผ่าน ก็เคยมีรายงานของการพบลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ ไม่ว่าจะ อู่ฮั่นxอัลฟ่า อัลฟ่าxเดลต้า เดลต้าxโอมิครอน ในประเทศต่างๆ ที่มีการระบาดของหลายสายพันธุ์พร้อมๆ กัน
-สำหรับ XE เอ็กซ์อี ก็เป็นสายพันธุ์ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ Omicron สองสายพันธุ์ย่อย คือ BA.1 บีเอ.หนึ่ง และ BA.2 บีเอ.สอง
- สาเหตุที่เชื้อลูกผสมนี้ชื่อว่า XE (ไม่ใช่ชื่ออักษรกรีกอย่างที่ผ่านมา) ก็เพราะมันเป็นวิธีตั้งชื่อสำหรับไวรัสลูกผสมโดยเฉพาะ
- นั่นคือ มีการตั้งชื่อ XE ให้กับลูกผสมโอมิครอน BA.1xBA.2 ขณะที่มีการตั้งชื่อ XD และ XF ให้กับลูกผสม โอมิครอนxเดลต้า (XD พบในยุโรป , XF พบในอังกฤษ)
- จริงๆ แล้ว XE ไม่ได้ใหม่อะไรมาก มันถูกตรวจพบมาหลายเดือนแล้ว โดยพบครั้งแรกตั้งแต่ 19 มกราคมที่ผ่านมา
- รายงานด้านระบาดวิทยา ขององค์การอนามัยโลก เมื่อ 29 มีนาคม ที่ผ่านมา ได้ระบุว่า สายพันธุ์ XE อาจจะแพร่ระบาดได้เร็วกว่าสายพันธุ์ BA.2 ที่เป็นสายพันธุ์หลักขณะนี้ ประมาณ 10% (โดยมีรายงานของลำดับพันธุกรรมจากเชื้อ XE ที่พบแล้ว ประมาณ 600 สาย)
- แต่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า ประชาชนทั่วไปยังไม่ต้องตกกังวลอะไรกับ XE ตามกระแสข่าวที่ปั่นกัน ยังไม่มีแนวโน้มอะไรว่า XE จะเป็นภัยคุกคามพิเศษ ตอนนี้มันแค่น่าสนใจในเชิงวิทยาศาสตร์เท่านั้น
- เมื่อดูในเชิงโครงสร้าง (ดูรูปประกอบ เส้นสีม่วง) โดยพื้นฐานแล้ว XE ก็คือ โอมิครอน สายพันธุ์ย่อย BA.2 ที่มีชิ้นส่วนพันธุกรรมบางส่วนจาก BA.1 ที่ตรงปลายจีโนมของมัน ... ส่วนโปรตีนหนาม นั้นยังคงเหมือนของ BA.2
- แม้ว่าจะเริ่มพบ XE มากขึ้นในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอังกฤษ แต่ยังไม่มีแนวโน้มว่ามันจะหลบ จะดื้อ ต่อวัคซีนและภูมิคุ้มกันของร่างกายที่ยังจัดการกับโอมิครอน ไม่ให้ผู้ติดเชื้อป่วยหนักได้
- การเกิดไวรัสลูกผสมนั้น คาดเดาได้ยากว่ามันจะอันตรายขึ้นกว่าสายพันธุ์เดทิหรือไม่ ซึ่งที่กลัวกัน คือการที่มันอาจจะบังเอิญได้ในลักษณะที่อันตราย จากทั้ง 2 ตัวตั้งต้น มารวมกัน
- ปัจจุบันนี้ สายพันธุ์โอมิครอน BA.2 ยังคงเป็นสายพันธุ์หลัก ที่ระบาดมากในประเทศอังกฤษ และกำลังเป็นสายพันธุ์เด่นในประเทศสหรัฐอเมริกา
แถมด้วยรูปประกอบจาก Dr. Tom Peacock ผู้เชี่ยวชาญด้านไวรัส ที่อัพเดตโครงสร้างทางพันธุกรรม ของไวรัสโควิดลูกผสม สายพันธุ์ต่างๆ เมื่อวันที่ 4 เมษายน ที่ผ่านมา
จะเห็นว่ามีเยอะแยะเลย ทั้ง XE , XR , XL , XN , XP , XQ (พวก UK BA.1 x BA.2 ) XG , XH , HJ , HK , XM (พวก international BA.1 x BA.2) และ XF , XD , XS (พวก Delta x BA.1)